AZS, alergie, infekcje - problem skóry, śluzówki czy jelit?

Nawracające infekcje, alergie, atopowe zapalenie skóry. Co je łączy ? Prawdopodobnie towarzyszy im stan zapalny jelit.

Dlatego ten w tym wpisie skupimy się na diagnostyce stanów zapalnych jelit.

Stan zapalny najczęściej kojarzy nam się z przeziębieniem, bólem stawów, mięśni czy zęba. Zazwyczaj daje jasne sygnały i łatwo nam zlokalizować jego źródło. Jednak jest takie miejsce w organizmie człowieka, w którym dopiero mocno zaawansowany stan zapalny da objaw bólowy, to błona śluzowa jelit. Kłujący, ostry ból w podbrzuszu, pojawia się kiedy przesuwająca się masa kałowa drażni owrzodzenia, uchyłki i polipy, powstałe w wyniku stanu zapalnego. Zanim jednak dojdzie do tak drastycznych zmian, latami w rozwija się stan zapalny nabłonka jelit. Na tym etapie najczęściej nie daje objawów bólowych zlokalizowanych w podbrzuszu, ale wiąże się z innymi dolegliwościami. Należą do nich zmiany dermatologiczne, w tym AZS, spadek odporności i nawracające infekcje, różnego typu alergie i nadwrażliwości pokarmowe. Pojawiają się dokuczliwe zmiany w obrębie wszystkich błon śluzowych. To silne powiązanie kondycji jelit i innych błon potocznie nazywamy „oś jelito-skóra”.

Proces pogłębiania się stanu zapalnego jelit i jego konsekwencje:

1. Czynnik prowadzący do dysbiozy i zaburzenia szczelności jelit (zła dieta, stres, leki, wirusy, grzyby, alkohol, patogenne bakterie, reperfuzja)
2. Pogłębiająca się dysbioza jelit przy braku postępowania terapeutycznego.
3. Lokalny stan zapalny w nabłonku jelita.
4. Wzmagający się stres oksydacyjny w otaczających go komórkach.
5. Rozwinięcie się uogólnionej reakcji zapalnej błony śluzowej jelit.
6. Rozszczelnienie bariery jelitowej umożliwiające pasaż peptydów antygenowych.
7. Postępujący pasaż peptydów opioidowych.
8. Rozszczelniona bariera jelitowa umożliwia translokację bakterii z jelit do krwioobiegu.
9. Zaburzenia immunologiczne o indywidulanym przebiegu, wynikającym ze skłonności genetycznych, dodatkowo obniżenie odporności.
10. Dalsza degeneracja błony śluzowej jelit o podłożu zapalnym: uchyłki, polipy, owrzodzenia.
11. Drastyczne zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Stan zapalny jelit szybko rozprzestrzenia się na cały organizm. Jak go zdiagnozować i powstrzymać?

Stan zapalny jelit stanowi pewien problem diagnostyczny. Standardowo stosowane metody, takie jak sigmoidoskopia (endoskopia jelita grubego), badanie histopatologiczne i radiologiczne, są inwazyjne i uciążliwe dla pacjenta. Ich największym minusem jest jednak wykazywanie zaburzeń w stadium zaawansowanym. Dodatkowo nie obrazują przyczyny powstania stanu zapalnego, w związku z czym otwierają drogę do leczenia głównie objawowego.

Na każdym etapie rozwoju stanu zapalnego jelit badać możemy markery biochemiczne. Wskaźniki te są niezwykle pomocne zarówno w określaniu stopnia stanu zapalnego jak i jego podłoża. Stanowią specyficzne wskaźniki dla stanu zapalnego umiejscowionego w jelitach, w przeciwieństwie na przykład do CRP, który wskazuje na stan zapalny o niewiadomej lokalizacji. Do markerów jelitowych należą: kalprotektyna, laktoferyna, M2-PK, sekrecyjne IgA (wydzielniczne), beta defensyna 2, eozynofilowe białko X, zonulina.

O czym informują poszczególne markery jelitowe?

Kalprotektyna w kale – wskazuje na stan zapalny jelit, bez względu na przyczynę, ilościowo proporcjonalnie do zaawansowania stopnia zapalenia. Pozwala na nieinwazyjne wykrywania i monitorowanie przebiegu i terapii chorób zapalnych jelit. Ocenia się, że jest najlepszym pośrednim markerem oceniającym stan zapalny śluzówki i jego zmiany w czasie.

Przeciwciała sekrecyjne IgA (sIgA, wydzielnicze IgA)w kale – wydzielane są na wszystkich błonach śluzowych jako pierwsza linia obrony. Ich nadmiar wskazuje nadwrażliwość immunologiczną (alergie, nietolerancje, autoagresja) aktywowaną przez patogenną florę bakteryjną i antygeny pokarmowe. Ich niedobór wiąże się z deficytem odporności śluzówkowej, objawiającym się nawracającymi infekcjami wszystkich błon śluzowych.

Beta-defensyna 2 w kale – marker odpowiedzi immunologicznej na zaburzoną mikroflorę jelitową. Podniesiony poziom pośrednio świadczy o dysbiozie i przewlekłym stanie zapalnym. Natomiast obniżony poziom sugeruje niedobory obrony śluzówkowej.

Zonulina we krwi – marker szczelności bariery jelitowej. Podwyższony poziom świadczy o uszkodzeniu śluzówki i jej zwiększonej przepuszczalności, towarzyszącej chorobom z autoimmunologicznym i nietolerancji pokarmowej. Pozwala na diagnozowanie i monitorowanie terapii jelita przesiąkliwego.

Alfa-1-antytrypsyna w kale– marker znacznego uszkodzenia ścian jelita cienkiego oraz zespołu jelitowej ucieczki białka i alergii na mleko krowie. Poziom wzrasta gwałtownie w przypadku stanu zapalnego. W normalnych warunkach nie stwierdza się jej obecności w kale.

Eozynofilowe białko X (EPX) w kale – marker reakcji zapalnej wywołanej przez bakterie lub pasożyty. Nieznaczny wzrost poziomu sugeruje podrażnienie błony jelitowej przez antygeny pokarmowe lub mikroorganizmy.  Wysoki poziom wskazuje infekcję pasożytniczą w jelicie, alergie lub nadwrażliwość IgG pokarmową.

M2-PK – marker nowotworowy. Podwyższony poziom wskazuje polipy i gruczolaki jelita, natomiast wysoki poziom może wskazywać raka jelita grubego. Dodatkowo jako monitorowanie nieswoistego zapalenia jelit.

Lactoferyna – marker stanu zapalnego jelit wywołanego drobnoustrojami tj. wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty.

Zmiany zapalne w jelitach mogą być objawem chorób organicznych przewodu pokarmowego (np. NZJ), nieorganicznych (np. jelito drażliwe) lub o podłożu immunologicznym (np. celiakia). Badanie markerów jelitowych pomaga w postawieniu diagnozy i wybraniu właściwego postępowania terapeutycznego.

Często zmiany skórne, szczególnie u niemowlaków, wskazują na niewłaściwe procesy toczące się w obrębie błony jelitowej i mikroflory. U dorosłych również zaleca się diagnostykę jelit w przypadku zmian skórnych atopowych i infekcji śluzówkowych np. przewlekłe zapalenia zatok, katar.

Badania markerów jelitowych, pomocnych w diagnostyce stanów zapalnych jelit, dostępne są teraz nawet bez wychodzenia z domu. Zobacz ofertę.

Artykuł nie stanowi porady lekarskiej.

Spodobał Ci się wpis? polub nas na Facebook'u